هواپیمایی که میتواند ...

 

این تصویر واقعی نیست

 

 

انجمن کرکسها ....

متخصصان هوافضا در هر پروژهای از ساخت هواپیما دو تفکر بسیار مهم را همواره در نظر میگیرند؛ سرعت و برد.

متخصصان هوافضا در هر پروژهای از ساخت هواپیما دو تفکر بسیار مهم را همواره در نظر میگیرند؛ سرعت و برد. در طراحی هر هواپیما سرعتش بر اساس مأموریتی که هواپیما باید انجام بدهد و البته با توجه به پتانسیلهای موجود در طراحی پیشران صورت میگیرد ولی مسأله برد (Range) همواره هر چه بیشتر باشد نشان دهنده کارایی و بهره وری بسیار بالای سیستمهای طراحی شده در هواپیما ست. هم اکنون بیش از صد سال از پرواز هواپیمای برادران رایت که کمتر از یک دقیقه پرواز کرد میگذرد ولی در همین مدت تکنولوژی ساخت هواپیماها و بهتر است بگوییم اشیای پرنده آنقدر پیشرفت کرده که در بعضی از پروژهها، طراحان در فکر ساخت هواپیمایی با زمان پروازی 5 سال هستند. باور کردنش آسان نیست. اما با خواندن این نوشتار شاید برایتان سهل شود.

هواپیمایی که میتواند برای مدت پنج سال در هوا باقی بماند. این طرح مرکز تحقیقات دفاعی ایالات متحده است که میتواند چشم انداز عملیاتهای هوایی را تغییر دهد.

هدف گذاری برای اثبات اینکه یک وسیله سنگین تر از هوا میتواند به مدت پنج سال بدون فرود در هوا باقی بماند به اندازه کافی مشکل به نظر میرسد اما شاید طول عمر آن سادهترین قسمت مسأله باشد. آژانس تحقیقات پیشرفته دفاعی ایالات متحده دارپا (DARPA) که در نقش بازوی توسعه تحقیقاتی وزارت دفاع ایالات متحده عمل میکند اخیرا از پیشنهاد دهندگان برای ساخت نمونهای نزدیک به ابعاد واقعی برای پروژه کرکس دعوت کرده و بر این باور است که وعده مداومت پروازی فرا طولانی آن روند بهکارگیری و پشتیبانی از هواپیما در بخش نظامی صنعت هوافضا را از اساس متحول خواهد ساخت.

دن نیومن (Dan Newman) مدیر پروژه کرکس در دارپا میگوید: «ما امیدواریم تا بر روی جابه جایی پارادایمهای اصلی که مرتبط با این تکنولوژی خواهد بود متمرکز شویم». برای مثال این ماشین پرنده میتواند اولین پرواز عملیاتی خود را از محل تولید به انجام رساند و هیچ رد پای تعمیر و نگهداری نیز نداشته باشد. این پرنده همچنین از تغییرات آتی در طراحی که ممکن است یک ناوگان از هواپیماها را تحت تأثیر قرار دهد آزاد خواهد بود. در اینجا هیچ پروپوزالی برای تغییرات مهندسی یا مقاوم سازی برای این هواپیماها وجود ندارد. از آنجایی که هرکدام از هواپیماها ممکن است با دیگری متفاوت باشد مرز بین هزینههای بازسازی و غیر بازسازی محو خواهد شد. اگر راهبرد مد نظر نیومن غالب شود، برنامه کرکس میتواند معرف روش جدیدی برای دستیابی، ساخت و عملیاتی کردن هواپیما در سازمان رزم ایالات متحده باشد. دارپا انتظار دارد تا هواپیمای کرکس پس از خروج از خط تولید به پرواز کرده و شاید مجدداً دست نخورده به زمین نخواهد نشست. کرکس ماموریت پنج ساله خود را انجام داده و سپس خود را تخریب خواهد کرد و به این ترتیب زیرساختارهای پیچیده و عظیم برای تعمیر و نگهداری و به روزرسانی هواپیماهای عملیاتی غیر ضروری میشود.

به گفته نیومن در این پروژه سطحی از مداومت پروازی مدنظر است که توجیهپذیر باشد. شما میتوانید آن را درست از محل تولید به پرواز درآورید بدون اینکه پایگاهی برای فرود آن در نظر بگیرید. با در نظرگرفتن مداومت پروازی پائین تر از حد مورد نظر ممکن است که هواپیما بازیابی شود و پس از تعمیر مجدداً به خدمت گرفته شود. در حال حاضر از آن سطح حد اقلی مداومت پروازی اطلاعی در دست نیست اما ممکن است برای هر مأموریت باتوجه به وزن هواپیما مختلف باشد.

ایده کرکس مشوق برگزاری رقابت خواهد بود. سیاست جذب پیشنهادات در وزارت دفاع به نحوی است که حفظ دو پیشنهاد دهنده یا بیشتر را برای هر پروژه تشویق میکند اما همزمان برای حفظ این شرایط نیز متقبل پرداخت هزینه میشود. هواپیمای کرکس ممکن است نیازی به تعمیر و نگهداری نداشته باشد بنابراین به گفته نیومن، وزارت دفاع میتواند چندین سازنده را برای تولید انواع مختلفی از این پرنده به خدمت بگیرد. براساس گفته نیومن سامانهای مانند کرکس نه تنها فرصت رقابت برای تولید نمونه اولیه را عرضه خواهد کرد بلکه رقابت را به عرضه تولید نیز خواهد کشید. طبق اظهارات نیومن هواپیمایی مانند کرکس خواهد توانست نگاه مقامات نظامی به هزینه سیستمهای فضایی را شدیدا تغییر دهد. در مقایسه هزینههای پرتاب ماهواره به فضا، هزینه به پرواز درآوردن کرکس برای قرارگیری در مدار هوایی بسیار ناچیز خواهد بود. زیرساختارهایی که با اطمینان از صحت عملکرد ماهواره مرتبط است نتیجه هزینههای قابل توجه پرتاب آنهاست.

با این وجود نیومن اذعان میکند که مزایای تئوریک این برنامه خطرات سیاسی را برای آن به وجود خواهد آورد. به این مفهوم که سیستم کرکس یکسری از پایهها و اصول تثبیت شده صنعت هوایی را به چالش میکشد و طبعاً در برابر این چالشها مقاومت خواهد شد. چالش امروز ما به عنوان دست اندر کار این است که هیچ جایگاهی برای هواپیمای فوق بلند پرواز با مداومت فرا طولانی وجود ندارد به ویژه اینکه با سامانههای استاندارد تفاوت بسیار دارد. نیومن بر این باور است که هنوز مشخص نیست که سیستمی مانند کرکس چه زمان در عرصه سرویس دهی جایگاه خود را پیدا خواهد کرد. برخلاف جنجالهای بالقوه، دارپا در تلاش است که برنامه کرکس را برای بهره برداری از مزایای بالقوه یک هواپیما با عملکرد مشابه ماهواره اما با هزینه پرتاب به مراتب کمتر متمرکز کند. تأکید بر روی این هدف یک سلسله مراتب سخت و محکم را طلب میکند و از هم اکنون خودداری از پذیرش مصالحه در هر پروپوزالی که شامل پیکربندی قابل بازیافت بعد از ماموریت پنج ساله باشد. به گفته نیومن دارپا به دنبال هواپیمایی است که یک بار پرتاب شود بدون بازگشت مجدد، زیرا اگر در حال حاضر بر روی بازگشت مجدد متمرکز شویم حرکت و ادامه مسیر با لغزش بر روی سراشیبی همراه خواهد بود. بر طبق اظهارات نیومن برای مرحله دوم پروژه، نمونه اثباتگر فناوری استثنا قابل بازیافت خواهد بود تنها به دلیل اینکه ماهیت تست و آزمایش این را ایجاب میکند اما هواپیمای اصلی اینگونه نخواهد بود زیرا در پی فرودهای پی در پی هزینههای تعمیر و نگهداری به جریان میافتد و آسیبهای ناشی از آن به هواپیما ضربه خواهد زد.